miejsca gdzie kiedyś jeździły tramwaje - ul. Dworcowa

W 1937 roku powstał plan inwestycyjny na lata 1937/38 - 1943/44 utwardzenia ulic oraz budowy nowych odcinków linii tramwajowych. Wśród nich było przedłużenie torowiska o długości ok. 750m, ulicą Lwowską (obecnie odcinek nosi nazwę imienia Bolesława Limanowskiego) do stacji kolejowej Kraków Bonarka (do ul. Robotniczej). Zakładano wówczas również wykonanie torowiska wraz z pętlą aż do dworca kolejowego Kraków Płaszów. Ze względu jednak na istniejący nasyp kolejowy w rejonach Cmentarza Podgórskiego zdecydowano o wykonaniu w pierwszej kolejności odcinka do stacji Kraków Bonarka. Niemal od razu przystąpiono do realizacji. Trasy nie zakończono pętlą ze względu na brak miejsca a zwykłą mijanką. Linię uroczyście otwarto 22 grudnia 1938 roku. Wybuch II Wojny Światowej w 1939 roku spowodował zaniechanie wszelkich dalszych prac przy rozbudowie sieci tramwajowej. Po zakończeniu działań wojennych priorytetem było uruchomienie tramwajów chociaż w pewnych zakresie na wcześniej istniejących trasach.

Na początku lat `50 ubiegłego wieku zaplanowano przedłużenie trasy do ulicy Dworcowej a w dalszej części aż do Piasków Wielkich. W pierwszej kolejności przystąpiono jednak do wykonania pętli tramwajowej przed samym nasypem kolejowym, który wówczas znajdował się pomiędzy ul. Lanckorońską a al. Pod Kopcem (nazwy współczesne). Znajdująca się w wykopie końcówka oddana do użytku została w 1954 roku. W 1957 roku powstał projekt linii tramwajowej do ul. Dworcowej i do Kabla. Jednak nasyp kolejowy, przy którym istniała pętla posiadał niewielki przepust drogowy przez co ograniczał rozbudowę sieci tramwajowej jak i układu drogowego w kierunku Wieliczki. Konieczne było wykonanie nowego nasypu wraz z wiaduktem nad ul. Wielicką. Inwestycja prowadzona była przez PKP aż do 1960 roku. W ramach inwestycji powstał wiadukt i nasyp w rejonie dzisiejszego skrzyżowania ul. Wielickiej z al. Powstańców Wielkopolskich, al. Powstańców Śląskich i ul. Limanowskiego. Zmieniono również lokalizację przystanku kolejowego nazwanego później Kraków Krzemionki a noszącego obecnie nazwę Kraków Podgórze. Tory kolejowe przełożone zostały na drugą stronę istniejącego budynku stacyjnego (budynek nie stoi obecnie równolegle do torów). Równolegle z pracami wykonywanymi przez kolejarzy, powstawało nowe torowisko wzdłuż ul. Wielickiej. Wykonano odcinek o długości ok. 1000m do ulicy Dworcowej i dalej do Kabla o długości ok. 800m. Niespełna dwukilometrowa trasa gotowa była jeszcze w 1959 roku jednak czekano nadal na wykonane prace przez PKP. W 1960 roku udało się połączyć pętlę Płaszów z nowym odcinkiem. Uroczyste otwarcie nastąpiło 31 grudnia 1960 roku. Na ul. Dworcowej zastosowano końcówkę bez pętli tramwajowej, choć taką planowano od samego początku. Tory poprowadzono ślepo do wysokości budynku pod adresem Dworcowa 9. Mijanka znajdowała się nieco wcześniej - na wysokości ul. Drewnianej.


Mijanka na ul. Dworcowej

Druga końcówka zlokalizowana została w pobliżu skrzyżowania z dzisiejszą ulicą Świątnicką. Jest to obecnie przystanek przelotowy, który nosi nadal tą samą nazwę - Kabel. Ze względu na ciągły rozwój miasta i rozbudowę osiedli mieszkaniowych na wschód, w 1962 roku opracowano plany przedłużenia linii od Kabla aż do Prokocimia. Nową trasę o długości 2,3km otwarto 8 marca 1965 roku. Wówczas końcówka na ul. Dworcowej straciła nieco swoją rangę, przez co z biegiem czasu zlikwidowano mijankę a torowisko skrócono do ul. Drewnianej. Była jeszcze użytkowana liniowo do początku lat `70 ubiegłego wieku, ale głównie przez linie nocne bądź rezerwowo. W późniejszym czasie była tylko końcówką, na której tramwaje pojawiały się wyłącznie ze względu na remonty bądź w przypadku awarii.


Wagony 105Na na linii 32 (Dworcowa - Bieżanów Nowy). Tramwaje wjeżdżały wówczas w prawo z ul. Wielickiej bezpośrednio w ul. Dworcową po czym wycofywały i wracały do Bieżanowa.


Skład wagonów T4+B4 #124+524 w obsłudze linii 33 (Dworcowa - Bieżanów Nowy). Trasa na odcinku od ul. Wielickiej do Bieżanowa Nowego oraz Kurdwanowa była odcięta od reszty sieci tramwajowej ze względu na remonty w ul. Limanowskiego. Przystanek dla wysiadających (jak ówczesny przelotowy) znajdował się na ul. Wielickiej. Po wysadzeniu pasażerów wagony cofały w ul. Dworcową, gdzie znajdował się przystanek dla wsiadających.


Tramwaj rezerwowy w oczekiwaniu na zatrudnienie.

Pomimo tego w 1984 roku powstał projekt budowy pętli tramwajowej przy samym budynku dworca kolejowego na dzisiejszym placu Braci Dudzińskich (przedłużenie ul. Prokocimskiej). Jednak ze względu protestów kilku mieszkańców ulicy zrezygnowano z realizacji tego przedsięwzięcia.


W projekcie przewidziano przystanek dla wysiadających na ul. Dworcowej. W pierwszej wersji znaleźć miał się jeden tor postojowy z żeberkiem i dwa perony z przystankami dla wsiadających. Druga wersja zakładała wykonanie dwóch torów na wjeździe z żeberkiem oraz jeden peron z przystankiem dla wsiadających.

W sąsiedztwie dworca kolejowego Kraków Płaszów w 2013 roku zaczęto budowę estakady tramwajowej łączącej ul. Lipską a ul. Wielicką. Inwestycję zakończono w 2015 roku. Uroczyste uruchomienie miało miejsce w dniu 30.08.2015r. Dotychczas użytkowana w przypadku awarii czy innych zdarzeń końcówka na ul. Dworcowej po raz kolejny straciła na znaczeniu. Obecnie w przypadku konieczności wykonania napraw czy remontów istnieje możliwość dotarcia do Prokocimia, Nowego Bieżanowa czy Kurdwanowa z pominięciem odcinka na ul. Wielickiej.


Wagon PESA 2014N Krakowiak #RG901 podczas wjazdu na estakadę z ul. Wielickiej (od strony ul. Dworcowej).

Jako ciekawostkę należy podać, że podczas Budżetu Obywatelskiego na rok 2018 złożony został projekt 'Likwidacja torowiska!' (wniosek BO.OM.206/18). Projekt przewidywał likwidację awaryjnego nieużywanego torowiska wzdłuż ul. Dworcowej, a w jego miejsce utworzenie chodnika ze ścieżką rowerową wraz z nasadzeniem zieleni. Projekt został jednak oceniony negatywnie, ponieważ, proponowane zadanie stało w sprzeczności z obowiązującymi w mieście planami, politykami i programami a także był jest niezgodny z Polityką Transportową Miasta Krakowa.

Link do programu 'Likwidacja torowiska!'.

Linie kursujące na ul. Dworcową

9, 13, 13 /nocna/, 18, 18 /nocna/.

Stan obecny


Wjazd na ulicę od strony ul. Wielickiej.


Miejsce lokalizacji przystanków. Na słupie trakcyjnym oprócz znaku przystanku tramwajowego z tabliczką 'przystanek techniczny' zlokalizowany jest znak z przystankiem autobusowym (przystanek w kierunku Dworca Płaszów).


Zakończenie torowiska na wysokości skrzyżowania z ul. Drewnianą.


Widok z dalszej perspektywy ul. Dworcowej w kierunku ul. Wielickiej. Widoczne zakończenie torowiska.

Pozostałości

Torowisko od skrzyżowania z ul. Wielicką do skrzyżowania z ul. Drewnianą nadal istnieje. Stoją również słupy trakcyjne z siecią. Pomimo tego na ul. Dworcową nie wjeżdżają już tramwaje.

W kwietniu 2018 roku podczas awaryjnej naprawy torowiska przy ul. Wielickiej usunięto część zwrotnic, odcinając możliwość wyjazdu z ul. Dworcowej w kierunku centrum i Prokocimia przez co lewy tor został odcięty od sieci tramwajowej. Obecnie istnieje możliwość wjazdu tylko na tor prawy.


Ekipa Grupy ZUE podczas likwidacji fragmentów wyjazdów z ul. Dworcowej.


Usunięty wyjazd z toru lewego w kierunku Prokocimia, Nowego Bieżanowa i Kurdwanowa.


Usunięty wyjazd z toru lewego w kierunku centrum miasta (widok w kierunku ul. Dworcowej).


Usunięty wyjazd z toru lewego w kierunku centrum miasta (widok w kierunku ul. Wielickiej).