28 lipca 2013 roku na Mszy Świętej kończącej Światowe Dni Młodzieży w Rio de Janeiro papież Franciszek ogłosił, że to Kraków będzie kolejnym organizatorem tego wydarzenia w 2016r. Światowe Dni Młodzieży - w skrócie ŚDM to międzynarodowe spotkania młodych katolików, które zapoczątkował Papież Jan Paweł II w 1985 roku. Polska była po raz drugi organizatorem tego wydarzenia (wcześniej w dniach 10-15.08.1991r. ŚDM odbyły się w Częstochowie). ŚDM to przede wszystkim przeżycie wielkiej wspólnoty Kościoła Powszechnego i słuchanie Słowa Bożego ale także ogromne przedsięwzięcie organizacyjne. W niniejszym artykule przedstawiamy opis oraz zdjęcia z obsługi komunikacyjnej tego wydarzenia. Oprócz specjalnie przygotowanych linii autobusowych i tramwajowych w mieście do Krakowa przybywały oprócz kursowych dodatkowe pociągi z niemal całego kraju. Światowe Dni Młodzieży w Krakowie odbyły się w dniach 25.07.2016r. - 31.07.2016r. ale zakres obsługi komunikacji miejskiej wybiegał parę dni przed i parę dni po. Głównymi miejscami obchodów ŚDM były krakowskie Błonia, Centrum im. Świętego Jana Pawła II w Łagiewnikach oraz Campus Misericordiae w Brzegach pod Krakowem.

zobacz także:

Do ŚDM w trakcji autobusowej MPK oraz Mobilis zaczęły się przygotowywać dużo wcześniej. W przypadku MPK bardzo duże znaczenie miał ogłoszony w październiku 2015 r. przetarg na 60 nowych autobusów Solaris Urbino 12 IV generacji. Początkowo autobusy miały zostać wprowadzone do ruchu w czerwcu 2016 r., jednak stało się to dopiero 20 lipca, tak aby starsze autobusy mogły być utrzymane w ciągłej gotowości poprzez obsługę linii.

Taki zabieg spowodował, iż podczas Światowych Dni Młodzieży MPK miało do dyspozycji aż 556 autobusów. Warto zaznaczyć, że w pierwszej połowie 2016 roku nie odstawiono żadnego autobusu w MPK Kraków. Również Mobilis zwiększył swoją flotę autobusową poprzez zakup 9 nowych Conecto przeznaczonych do obsługi nowej linii 452.

W sumie podczas ŚDM Mobilis miał do dyspozycji 76 autobusów. Razem z wcześniej wymienionymi pojazdami MPK było to absolutnie rekordowe 632 autobusy. Do tego trzeba dodać też kilkadziesiąt autobusów sprowadzonych z MPK Kielce, MPK Radom, PKM Świerklaniec, PKM Katowice, PKM Sosnowiec, PKM Tychy oraz PKM Gliwice.

Tak duża ilość pojazdów była potrzebna ze względu na gigantyczne wzmocnienia, jakie mieliśmy okazję obserwować w krakowskiej komunikacji miejskiej w ostatnim tygodniu lipca i pierwszego dnia sierpnia. Pracę linii autobusowych podczas ŚDM można podzielić na kilka okresów.

Pierwszą zmianą związaną z ŚDM było wprowadzenie powszednich wakacyjnych rozkładów w weekend 23-24.07.2016r.

Wzmocnione było większość linii autobusowych. W poniedziałek 25.07.2016r. wzmocniono dwie linie: 179, która jeździła cały dzień co kwadrans, zaś 139 wzmocniono do częstotliwości co 7,5 minuty. Dzięki temu do obsługi tej linii potrzeba było aż 21 autobusów - 20 całodziennych i jeden szczytowy (139-02) - pojawiła się rekordowo wysoka brygada - 139-39.

Od wtorku do piątku wprowadzono kolejne zmiany, większość linii kursowała według powszednich rozkładów jazdy znanych z roku szkolnego. Ponadto uruchomiono też pierwsze linie korytarzowe, mające na celu płynny przewóz pielgrzymów głównie w kierunku krakowskich Błoń. Uruchomiono trzy linie - S11, S12 oraz S14.

S11

Kombinat al. Solidarności – al. Andersa – Bora-Komorowskiego – Lublańska – al. 29 Listopada – al. Słowackiego Plac Inwalidów

S12

Krowodrza Górka Fieldorfa-Nila – Prądnicka – Opolska – Conrada – Armii Krajowej (powrót ul. Piastowską, Bronowicką) Miasteczko Studenckie AGH

S14

Nowy Bieżanów Południe Aleksandry – Ćwiklińskiej – Teligi – Wielicka – Kamieńskiego – Bonarka – Kamieńskiego – Konopnickiej Centrum Kongresowe ICE

W związku z uruchomieniem w/w. linii około godziny 9 wstrzymywano kursowanie 144, 173, 184, 194, 501, 503 oraz 572. Ponadto uruchomiono linie parkingowe P12 oraz P14.

P12

Kolna Tyniecka – Zielińskiego – Monte Cassino – Konopnickiej Os. Podwawelskie

P14

Bielany Księcia Józefa Salwator

W związku z zakwaterowaniem dużej ilości pielgrzymów w podkrakowskich miejscowościach uruchomiono także specjalne linie (uruchomione na zlecenie krakowskiej Kurii) obsługiwane zarówno przez autobusy MPK Kraków, jak i przez autobusy sprowadzone spoza Krakowa. Linie te zaczynały w podkrakowskich miejscowościach dowożąc pielgrzymów na ważniejsze węzły przesiadkowe, takie jak: Borek Fałęcki, Bronowice Małe, Czyżyny Dworzec, Krowodrza Górka, Osiedle Podwawelskie, Pleszów, a także Prądnik Czerwony. Linie te kursowały do niedzieli, a niektóre nawet do poniedziałku i otrzymały oznaczenia:
A19 (Góra Kościelnicka - Czyżyny Dworzec),
A20 (Mników/ Liszki/ Rączna - os. Podwawelskie),
A21 (Rybna/ Nowa Wieś Szlachecka/ Rusocice/ Czernichów/ Dąbrowa Szlachecka - os. Podwawelskie),
A22 (Iwanowice/ Narama - Prądnik Czerwony),
A23 (Michałowice/ Więcławice Stare/ Raciborowice - Prądnik Czerwony),
A24 (Kobylany/ Bolechowice/ Brzezie/ Zabierzów - Bronowice Małe),
A25 (Zielonki/ Wola Zachariaszowska/ Bibice/ Węgrzce- Krowodrza Górka),
A26 (Mogilany/ Gaj - Borek Fałęcki),
A27 (Bębło/ Biały Kościół - Bronowice Małe),
A28 (Minoga/ Skała/ Smardzowice - Krowodrza Górka),
A29 (Świątniki Górne - Borek Fałęcki) oraz
A30 (Wola Batorska - Czyżyny Dworzec).

Były to linie uruchomione na zlecenie krakowskiej Kurii i nie figurowały w oficjalnym wykazie przewoźników. Przygotowane były jednak przystanki wraz z oznaczeniami i rozkładami dla zainteresowanym a przejazd tymi liniamy był możliwy jedynie na podstawie specjalnego identyfikatora.

Niektóre grupy pielgrzymów spoza Krakowa miały wynajęty transport przez co na ulicach Krakowa można było spotkać autobusy miejskie z innych miast.

W sobotę i w niedzielę (30-31.07.2016r.) w związku z uroczystościami w Brzegach nieco zmieniła się siatka połączeń. Linie miejskie w większości kursowały zgodnie z powszednim wakacyjnym rozkładem. Linie 123 oraz 193 kursowały co kwadrans i były obsługiwane taborem 18 metrowym.

Linie korytarzowe miały za zadanie jak najlepiej obsłużyć Campus Misericordiae. Uruchomiono linie S13, S14, S15, S16 (obsługiwana przez Mobilis) oraz S17.

S13

Bronowice Małe Balicka - Armii Krajowej - Conrada - Opolska - Lublańska - Bora-Komorowskiego - al. Andersa Plac Centralny im. R. Reagana

S14

Nowy Bieżanów Południe Aleksandry - Ćwiklińskiej - Teligi – Wielicka – Kamieńskiego - Bonarka - Kamieńskiego - Konopnickiej Centrum Kongresowe ICE

S15

Nowy Bieżanów Południe Aleksandry - Ćwiklińskiej - Teligi – Wielicka – Powstańców Wielkopolskich - Nowohucka - al. Pokoju - al. Jana Pawła II - Bulwarowa - al. Solidarności Kombinat

S16

Aleja Przyjaźni al. Andersa - Boruty-Spiechowicza - al. Jana Pawła II - al. Pokoju - Centralna - Sołtysowska - Podbipięty Lesisko

S17

Nowy Kleparz al. 29 Listopada – Lublańska - Bora-Komorowskiego - al. Andersa Plac Centralny im. R. Reagana

Ponadto z linii parkingowych kursowały P13 oraz P14.

P13

Kolna Tyniecka - Winnicka - Skotnicka - Babińskiego - Bunscha Czerwone Maki P+R

P14

Bielany Księcia Józefa - Zielińskiego - Monte Cassino - Konopnickiej - Barska Os. Podwawelskie

Zawieszone były 103, 163, 174 oraz 184.

W poniedziałek 1.08.2016r. powrócono do sytuacji sprzed tygodnia, czyli wzmocnienia linii 139 oraz 179. Linie nocne w czasie ŚDM również były znacząco wzmocnione. Od nocy 23/24.07.2016r. do 31.07/01.08.2016r. większość linii była wzmocniona do częstotliwości co 20 minut. Dodatkowo kursowanie wielu linii wydłużone było do około 1 w nocy. Linie korytarzowe kursowały mniej więcej do 2 w nocy. Cały okres ŚDM było ogromnym przedsięwzięciem organizacyjnym. Prócz wzmocnień w komunikacji autobusowej trzeba pamiętać o wielu zmianach tras linii autobusowych związanych z przejazdami kolumny papieskiej. Wiele linii dzięki temu pojawiło się w miejscach, w których zazwyczaj się nie pojawiają. Jednym z przykładów jest pojawienie się linii 702 na ulicy Zakliki z Mydlnik, czy też 734 na ulicy Jodłowej i Starowolskiej. Okres ten obfitował też w wiele ciekawostek taborowych. W związku ze stacjonowaniem na zajezdni Wola Duchacka autobusów spoza Krakowa na Bieńczyce czasowo trafiły DJ672, DJ673 oraz Solarisy U12 z zakresu DU904-DU913. W związku z tym na bieńczyckich liniach m.in. takich jak 110, 111, 117, 122, 161, 202, 207, 211, 212, 220, 237, 250, 260 oraz 270 pojawiły się dawno nie widziane Jelcze M121MB czy też Solarisy U12 z wyświetlaczami NovaMedia.

Gratką niewątpliwie były też rezerwy autobusowe, których na mieście było każdego dnia ponad 30 sztuk. Dzięki temu można było spotkać wiele ciekawostek na różnych liniach, takich jak: Solarisy U12 z Płaszowa na 105, wolskie Solarisy Urbino 18 na 129, Jelcze M081MB Vero na 134, Scanie N94UA Castrosua na 139 a na 207 pojawił się krótki Mercedes O530 Citaro. Linia 292 była obsługiwana przez Solarisy U18 MetroStyle, na 304 można było spotkać Jelcze M181MB, Mercedesy O530G a nawet Scanie CN113CLL. Ponadto na nocnej linii 605 zadebiutowały wcześniej wspomniane Solarisy MetroStyle. Wykorzystanie mobilisowych Mercedesów do obsługi S16 sprawiło, że na 159 pojawiły się krótkie AMZty CS12LF.

zobacz także:

Podobnie jak w przypadku linii autobusowych przygotowania organizacji trakcji tramwajowej przygotowywano od kilku miesięcy. W jesieni 2015 udało się zwiększyć ilość pociągów tramwajowych a to dzięki dostawie 43 metrowych wagonów PESA typu 2014N Krakowiak.

Przyspieszono także działania, aby wprowadzić do ruchu kolejne 6 sztuk wagonów po modernizacji typu EU8N. Dzięki tym zabiegom, mimo koniecznych częściowych kasacji wagonów 105Na, E1 i c3 zwiększono ilość pociągów tramwajowych z 265 do 294 sztuk.

Największym problemem organizacyjnym ŚDM była konieczność długiego czasu eksploatacji pojazdów przez niemal dziesięć dni (od 23.07.2016r. do 2.08.2016r.) niemal całodobowo.

Bardzo często do ruchu kierowano niemal 250 brygad, ilości której nawet w szczytowych latach `80-tych nie notowano. Pobito w Krakowie wszelkie rekordy obsady niektórych linii. Przez cały okres trwania Światowych Dni Młodzieży tramwaje głównych linii kursowały z zapełnieniem maksymalnym. ŚDM jeśli chodzi o układ linii i przydział taboru można podzielić na trzy okresy.

Pierwszy związany z przyjazdem pielgrzymów i ich rozlokowaniem - 23-25.07.2016r.
Wówczas tylko wzbogacono obecną siatkę połączeń pewnymi wzmocnieniami brygadowymi kilku linii. Wprowadzono powszednie rozkłady jazdy w dni wolne a w poniedziałek 25.07.2016r. rozkłady z roku szkolnego. W tym okresie notowano średnie zapełnienie pojazdów.

Drugi okres to czas Ceremonii na Błoniach Krakowskich oraz w Centrum im. Św. Jana Pawła II w Łagiewnikach a także licznych imprez towarzyszących w na terenie całego miasta. Okres ten trwał od 26.07.2016r. do 29.07.2016r.
Wówczas zreorganizowano siatkę połączeń zawieszając od godz. 9.00 każdego dnia linie dzienne 5, 6, 9, 11, 19, 20, 22 i 52 wprowadzając linie korytarzowe numer S1 i S2 oraz wzmocnioną 50-tkę a także linię 72.

S1

Kopiec Wandy Ptaszyckiego – al. Jana Pawła II – al. Pokoju – Grzegórzecka – Dietla – Monte Cassino – Kapelanka – Brożka – Zakopiańska Borek Fałęcki

S2

Os. Piastów Piasta Kołodzieja – Mikołajczyka – Broniewskiego – al. Andersa – Bieńczycka – al. Jana Pawła II – Mogilska – al. Powstania Warszawskiego – Grzegórzecka – Dietla – Starowiślna – Na Zjeździe – Limanowskiego – Kalwaryjska – Wadowicka – Brożka – Grota-Roweckiego – Bobrzyńskiego Czerwone Maki P+R

Oczywiście największą niespodzianką był specjalny tramwaj, który specjalnie przepomalowano i oklejono w barwy żółto-białe a także opatrzono w herb Papieża, logo Światowych Dni Młodzieży oraz hasło Światowych Dni Młodzieży "Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią", w różnych językach.

W czwartek 28.07.2016r. pierwszy raz w historii tramwajem zdecydował się podróżować Papież. Specjalnie przygotowany Krakowiak #RG914 (drugi #RG908 przygotowano w rezerwie) przewiózł Papieża wraz z niepełnosprawną młodzieżą spod Kurii Biskupiej na Błonia Krakowskie. Na wyświetlaczu widniał napis "TRAM DEL PAPA".

W nastepnych dniach tramwaj pojawił się liniowo na mieście na linii 8 oraz S4.

Pozostawiono ok. 50 brygad rezerwowych które wykorzystywano w 100% dla wzmocnień pozostałych linii. Bez wątpienia rekordzistką wzmocnień okazała się linia 8 na której odnotowano 29.07.2016r. aż 40 pociągów w tym tylko 12 właściwych brygad. Linia 8 jako jedyna obsadzona była każdym typem taboru poprzez wprowadzanie na niej pociągów rezerwowych. Ciekawą linią w tym okresie była także 19-tka, którą po godzinie 9:00 oficjalnie zawieszano a kursowała nadal. Cieszyła się tak dużym powodzeniem, że musiano nawet ją wzmacniać dodatkowymi brygadami. Wzmacniano również lini nr 4, która pomimo obsady najbardziej pojemnymi wagonami typu PESA 2014N Krakowiak miała trudności z zabraniem wszystkich chętnych pasażerów. Podobnie było na linii nr 10, którą od środy wzmocniono trzecim wagonem 105Na.

Niestety to nie pomogło i linia nr 10 także musiała być wspomagana rezerwami. Ponadto linię wydłużano częściowo do Borku Fałęckiego. W tym okresie linie S1 a zwłaszcza S2 cieszyły się umiarkowanym i zmiennym zapełnieniem. Pomimo apeli i planów pielgrzymi wybierali standardowe linie 4, 8 czy 10, które docierały w rejon pierwszej obwodnicy. Wobec powyższego próbowano modyfikować trasy S1 i S2 aby tabor był lepiej wykorzystywany.

Trzeci okres to transport pielgrzymów do Brzegów i ich odbiór na drugi dzień. W tym okresie w dniach 30-31.07.2016r. kolejnej modyfikacji uległa siatka połączeń i przydział brygad tramwajowych. Zawieszono linie 5, 11, 13, 19, 20 oraz 50 i wprowadzono linie specjalne S3, S4, S5, S6 i S7.

S3

Krowodrza Górka Doktora Twardego - tunel - al. Powstania Warszawskiego - Kotlarska - Herlinga-Grudzińskiego - Klimeckiego - Kuklińskiego - Lipska Mały Płaszów

S4

Bronowice Małe Balicka - Bronowicka - Podchorążych - Królewska - Karmelicka - Dunajewskiego - Basztowa - Lubicz - al. Powstania Warszawskiego - Kotlarska - Herlinga-Grudzińskiego - Klimeckiego - Kuklińskiego - Lipska Mały Płaszów

S5

Czerwone Maki P+R Bobrzyńskiego - Grota-Roweckiego - Brożka - Wadowicka - Kalwaryjska - Limanowskiego - Wielicka - Teligi - Ćwiklińskiej Nowy Bieżanów

S6

Borek Fałęcki Zakopiańska - Wadowicka - Kalwaryjska - Limanowskiego - Wielicka - Teligi - Ćwiklińskiej Nowy Bieżanów

S7

Bronowice Małe Balicka - Bronowicka - Podchorążych - Królewska - Karmelicka - Dunajewskiego - Basztowa - Lubicz - Mogilska - al. Jana Pawła II - Ptaszyckiego - Ujastek Mogilski - Ujastek - Łowińskiego - Kocmyrzowska Wzgórza Krzesławickie

Szczególnie w sobotę układ linii okazał się niemal idealny na bardzo duże potrzeby przewozowe. Bez wątpienia największym zainteresowaniem cieszyła się linia S4 z Bronowic Małych do Małego Płaszowa i nie wiele mniejszym linia S6 z Borku Fałęckiego do Nowego Bieżanowa. Linie te musiały być wspomagane licznymi pociągami rezerwowymi i wymagały 2-3 min. częstotliwości. Z zapełnieniem niemal w 100% kursowały linie S5 do Nowego Bieżanowa i S3 do Małego Płaszowa. Linia S7, która podobnie jak parę dni wcześniej S2 została obsadzona rekordową ilością 31 stałych brygad cieszyła się zmiennym zapełnieniem.

W niedzielę 31.07.2016r. gwałtowny powrót pielgrzymów spowodowany burzą, a także wyłączenie komunikacji do Małego Płaszowa do godz. 17 spowodował większe trudności komunikacyjne. Zawieszenie komunikacji tramwajowej do głównego punktu odbiorczego pielgrzymów (Małego Płaszowa) zostało spowodowane, głównie przez kilkukrotne przejazdy Papieża tą trasą. Wobec powyższego tramwaje S3 i S4 obsadzone najnowszym i najdłuższym taborem NGT8 oraz 2014N przez kilka godzin nie spełniały swojego zadania a wielu pielgrzymów musiało cały odcinek od Brzegów do Ronda Grzegórzeckiego przemierzyć pieszo (od 8 do 12 km). Dopiero ok. 17 linie S3 i S4 skierowano do Nowego Bieżanowa a tą drugą do Małego Płaszowa.

zobacz także:

Bardzo trudne zadanie mieli wszyscy kierowcy i motorniczowie. Przepełnione przystanki, trudności, aby uniknąć potrącenia, głośny tłum młodzieży w pojazdach, a praca często wydłużona do nawet kilkunastu godzin dzień w dzień. Nielżej miały osoby z nadzorów ruchu czy dyspozytorni. Nie wszystkie założenia związane z układem linii zostały trafione. Na jednych liniach widywać można było pełne pojazdy a na innych pustawe. Było trudno przewidzieć jak zareaguje tłum. W związku z powyższym często modyfikowano na gorąco przebieg linii w trakcie dnia nawet z godziny na godzinę. Również tabor przemieszczał się pomiędzy liniami tam gdzie był najbardziej potrzebny. Mimo to organizację transportu publicznego podczas ŚDM należy uznać za bardzo dobrze przygotowaną. Spora w tym zasługa współpracy Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu oraz dwóch spółek świadczących usuługi transportowe na terenie miasta: MPK S.A i Mobilis sp. z o.o.

Zapraszamy do oglądnięcia wszystkich zdjęć zamieszczonych w artykule jak i pod nim. Na fotografiach są zatem: autobusy z innych miast, niecodzienne obsady linii obsługiwanych przez wozy z zajezdni Wola Duchacka, tramwaj papieski, rekordowa brygada linii 52, która pojawiła się w poniedziałek, rekordowe stałe brygady na linii S2-31 i S7-31. Niespodzianki taborowe pojawiały się zarówno na liniach standardowych ale przede wszystkim na korytarzowych S i parkingowych P.

Opracowanie: Bartosz Burda, Maksymilian Dzieja, Damian Lenda, Piotr Marczak, Krzysztof Pitala, Michał Smajdor

Źródła:
» Notatki i obserwacje własne,