Chevrolet (Bielany) EFD 183
Autobusy marki Chevrolet EFD 183 zaczęły kursować po warszawskich ulicach w dniu 12 lipca 1937 roku.
Pojawienie się tego typu pojazdu było efektem umowy licencyjnej Koncesjonowanej Wytwórni Samochodów "Lilpop, Rau i Loewenstein" S.A. z General Motors Corporation.
GMC dostarczał podwozia "Chevrolet 183" (liczba 183 oznaczała rozstaw osi w calach - 4661 mm). W późniejszym czasie stosowano już podwozia wykonane w fabryce w Starachowicach.
Karoserię wykonywały Zakłady Przemysłowe "Bielany" S.A. - stąd potoczna nazwa autobusu Chevrolet Bielany.
Pojazd ten mógł zabrać 35 pasażerów. Łącznie w latach 1937-39 wyjechało 60 pojazdów tego typu.
We wrześniu 1939 roku po wkroczeniu wojsk niemieckich do Stolicy cały tabor komunikacji miejskiej został przejęty przez okupanta.
W czasie okupacji do Krakowa sprowadzono z Warszawy 12 autobusów, w tym 6 sztuk Chevroletów EFD 183.
W styczniu 1940 roku uruchomiono linie wyłącznie dla pasażerów narodowości niemieckiej.
Były to linie 3 (z ul. Długiej do Szpitala (dzisiejszy Szpital im. Narutowicza) oraz 5 (z ul. Mogilskiej do Lotniska w Rakowicach) jako przedłużenie linii tramwajowych.
W kwietniu 1943 roku pojazdy przerobione zostały na napęd na gaz drzewny otrzymywany z suchej destylacji drewna.
Wytwornica gazu znajdowała się w jednoosiowej przyczepie holowanej przez autobus lub wewnątrz pojazdu za miejscem kierowcy.
W późniejszym czasie napęd autobusów przystosowano do spalania gazu sprężonego w butlach.
Pod koniec 1944 roku cały tabor, za wyjątkiem jednej zdekompletowanej sztuki EFD 183, służył jako transport dla ewakuującego się niemieckiego wojska.
Regularna komunikacja w Krakowie po wojnie zaczęła funkcjonować 17 maja 1945 roku, kiedy uruchomiono pierwszą linię kursującą na trasie Łagiewniki - Swoszowice. Obsługiwał ją
ocalały Chevrolet EFD 183. Jego dalsze losy nie są znane.
dane techniczne
Producent podwozia | General Motors Corporation |
Producent nadwozia | Zakłady Przemysłowe "Bielany" S.A. |
Długość | b.d. |
Szerokość | b.d. |
Wysokość | b.d. |
Roztaw osi | b.d. |
Masa własna | b.d. |
Ilość miejsc | 35 |
Ilość miejsc siedzących | 26 |
Silnik | benzynowy, rzędowy, górnozaworowy |
Skrzynia biegów | mechaniczna, 3 biegowa |
Prędkość max. | 80 km/h |
zdjęcia
110
zdjęcia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
legenda
xx 123 - zdjęcie pojazdu obecnie eksploatowanego
xx 123 - zdjęcie pojazdu testowanego
xx 123 - zdjęcie pojazdu któremu zmieniono numer taborowy
xx 123 - zdjęcie pojazdu wycofanego z eksploatacji
xx 123 - zdjęcie pojazdu historycznego
info
Opracowanie: Michał Smajdor
Źródła:
» Notatki i obserwacje własne
» Krakowski Autobus - w 75 lecie uruchomienia stałych linii autobusowych w Krakowie, Waldemar Brzoskwinia, Jacek Kołodziej,
Muzeum Inżynierii Miejskiej 2002
» Komunikacja Autobusowa w Krakowie 1927-2007, praca zbiorowa pod redakcją Jacka Kołodzieja, Kraków 2007